Verwarm je op stookolie, maar wil je je ecologische voetafdruk tot een minimum beperken? Met een hybride warmtepomp kun je milieubewuster verwarmen. Je combineert dan een verwarmingsketel op stookolie met een warmtepomp. Geen idee hoe zo’n hybride verwarming werkt en wat de voordelen precies zijn? Lees dan zeker verder.
Hybride verwarming: gratis warmte uit de omgeving
Er zijn vandaag heel wat verschillende soorten hybride verwarmingsinstallaties op de markt. Hybride verwarming maakt gebruik van de technologie van conventionele energieën en andere energiebronnen of -systemen. Denk aan de combinatie van een fossiele brandstof zoals mazout en hernieuwbare energie opgewekt door thermische zonnepanelen of onttrokken aan de lucht, de bodem of het water via een warmtepomp.
Zo werkt een hybride warmtepomp
In een hybride verwarming dekt de elektrische warmtepomp je behoeften aan verwarming en sanitair warm water voor het grootste gedeelte. Je stookolieketel treedt pas in werking als de warmtepomp niet genoeg energie produceert. Zo werkt je ketel iets harder op de koudste winterdagen. Op basis van de warmtevraag evalueert het controlesysteem permanent welke optie – de warmtepomp of de stookolieketel – op dat moment het zuinigst is.
De combinatie van deze twee systemen in een hybride installatie is verre van onlogisch. Als het buiten koud is, zakt het rendement van de warmtepomp, terwijl de behoefte aan verwarming dan net groot is. In die periode werkt het systeem dus haast uitsluitend op stookolie. Als de buitentemperatuur voldoende hoog is – in de zomer, maar ook op de meeste dagen tijdens de tussenseizoenen – spreek je vooral je warmtepomp aan.
Beginnen bij … een condensatieketel?
Uit een studie van het onafhankelijk studiebureau Ph. Deplasse & Vennoten, dat verschillende scenario’s onder de loep nam voor de vervanging van een oude mazoutinstallatie, bleek dat opnieuw kiezen voor een mazoutcondensatieketel financieel het voordeligst is over een tijdsspanne van vijftien jaar. Typisch voor condensatieketels is dat ze werken op lage temperaturen om energieverliezen tot een minimum te beperken. Nadien kun je de combinatie met hernieuwbare energie maken door een warmtepomp aan te schaffen.
Door je ketel te vervangen door een condensatieketel verbruik je op koude dagen 30% minder dan met een oude verwarmingsketel. Op warmere dagen is een warmtepomp vervolgens erg efficiënt, zodat je jaarenergieverbruik zelfs met 60% daalt. We maken er wel een belangrijke kanttekening bij: in Vlaanderen mag je vanaf 2022 een oude stookolieketel enkel nog door een nieuw exemplaar vervangen als geen aansluiting op het aardgasnet voor je deur of aan de overkant van de straat mogelijk is.
Soorten hybride warmtepompen
(Hybride) warmtepompen heb je in allerlei soorten en maten. Er bestaan installaties mét buitenunit, die de warmte enkel uit de buitenlucht halen, en zonder buitenunit. In het laatste geval staat het systeem binnen en haalt het de nodige warmte uit de afgevoerde ventilatielucht.
Daarnaast maken we een onderscheid op basis van de warmtebron.
- Een compacte lucht/water-warmtepomp onttrekt warmte aan de buitenlucht en geeft die warmte op een hogere temperatuur af aan het verwarmingswater.
- Een geothermische of bodem/water-warmtepomp heeft een ondergronds buizennetwerk waardoor een vloeistof loopt die warmte aan de bodem onttrekt. Daarna geeft de installatie geeft de warmte af aan het verwarmingswater van de woning. Het buizennetwerk ligt verticaal (dan is er een diepteboring nodig) of horizontaal. Voor de laatste optie is bij een doorsneewoning een oppervlakte nodig van 200 à 500 m².
Daarnaast heb je nog een lucht/lucht-warmtepomp die warmte uit de buitenlucht haalt en die opgewarmd in de woning blaast. Dit type kun je niet combineren met een verwarmingsketel. Een water/water-warmtepomp, ten slotte, komt niet vaak voor in particuliere woningen. Bij dit systeem heb je namelijk een meer of rivier nodig om water op te pompen en de warmte ervan op te vangen.
Wat zijn de voordelen van een hybride warmtepomp?
Een hybride systeem gebruikt stookolie én hernieuwbare energie: de warmte uit de omgeving. Het rendement van zo’n installatie ligt dan ook hoger dan bij een klassieke verwarmingsketel. Een warmtepomp met een rendement of COP (coefficient of performance) van 4 produceert op een uur tijd 4 kWh energie en verbruikt daarbij 1 kWh elektriciteit. Ze haalt dus 3 kWh energie uit de natuur.
Daarnaast is een hybride verwarming milieubewuster, want je verbruikt minder stookolie en meer elektriciteit. Het milieu wint extra als je voor die elektriciteit groene stroom gebruikt — van bijvoorbeeld windmolens of zonnepanelen.
Wanneer kiezen voor een hybride warmtepomp?
Nieuwbouwwoningen vallen vaak volledig op hernieuwbare energie terug voor hun verwarming, met een warmtepomp en zonnepanelen. In zo’n scenario moet je woning bijzonder goed geïsoleerd zijn. In oudere huizen is een warmtepomp alleen niet voldoende om het comfortabel warm te maken, omdat er te veel warmte verloren gaat en het rendement van zo’n verwarmingssysteem op lage temperatuur aanzienlijk daalt.
Dan is een hybride warmtepomp een betere keuze, zeker als je geen grote renovatiewerken wil uitvoeren om je verwarmingsinstallatie te optimaliseren. Je koppelt de warmtepomp makkelijk aan je bestaande stookolieketel en kunt je afgiftesysteem gewoon behouden — terwijl je voor een warmtepomp overgedimensioneerde laagtemperatuurradiatoren of vloerverwarming nodig hebt.
Voor hybride verwarming volstaat een redelijke isolatiegraad, met dakisolatie, dubbelglas en spouwmuurisolatie.
Hoe groot is het rendement van hybride verwarming?
Een hybride verwarmingsinstallatie zal zo’n 25 à 30% minder verbruiken dan een condensatieketel op stookolie, zo bleek uit een onderzoek van het consumentenmagazine Test-Aankoop. Een aanzienlijke besparing!
Hybride verwarming: de kosten
Een mono-energetische warmtepomp gaat gepaard met een hoge investeringskost. Een hybride verwarming met een warmtepomp is een stuk goedkoper én zinvoller bij bestaande installaties.
Om te beslissen of de combinatie van een stookolieketel met een warmtepomp echt iets voor jou is, moet je de kostprijs afwegen tegenover je energiebesparing. Een offerte van je installateur geeft duidelijkheid.
Voor de plaatsing van een warmtepomp kom je in aanmerking voor een subsidie. Informeer je zeker op de websites van de overheid.
