Onderhoud verwarming: wettelijke bepalingen per regio
Het is algemeen geweten dat het onderhoud van je verwarmingsinstallatie (en dus van je stookolieketel) de veiligheid, het rendement en de levensduur van je installatie ten goede komt. De verplichting om je stookolieketel jaarlijks te laten onderhouden komt dus niet zomaar uit de lucht gevallen. Ontdek hier welke bepalingen er in Vlaanderen, Wallonië en Brussel gelden voor het onderhoud van je verwarming. Zo ben je niet alleen wettelijk in orde, maar haal je ook het maximum uit je installatie.
Waarom je verwarming onderhouden?
Door je verwarming goed te onderhouden, voorkom je de volgende problemen – of kom je ze tenminste tijdig op het spoor:
- problemen met de toevoer van lucht of brandstof (die leiden tot een slechte of onvolledige verbranding en een eventueel verhoogd risico op CO-vergiftiging),
- lekkend condenswater (dat de onderdelen van de ketel kan beschadigen),
- vervuild cv-water (dat zorgt voor een verminderde warmteoverdracht en dus een lager rendement),
- roetvorming (roet kan zich op termijn op het warmtelichaam afzetten, wat nefast is voor het rendement en de levensduur van je toestel),
- slechte werking van het rookgasafvoerkanaal door onvoldoende onderhoud of verstopping (vogelnest, bladeren, …).
Onderhoud verwarmingsinstallatie in Vlaanderen
De Vlaamse regering heeft in 2006 een besluit goedgekeurd dat het nazicht en onderhoud van centrale stooktoestellen voor de verwarming en optioneel voor de aanmaak van sanitair warm water regelt. Naast verwarmingsinstallaties op stookolie moet je toestellen op aardgas en vaste brandstoffen regelmatig laten onderhouden.
Onderhoud bestaande verwarmingsinstallaties
Voor welke installaties?
De regels gelden voor alle centrale stooktoestellen die dienen voor verwarming en eventueel voor de aanmaak van sanitair warm water, zowel op gas, stookolie als vaste brandstof. Elke gas- en stookolieketel met een vermogen groter of gelijk aan 20 kW moet je periodiek laten onderhouden. Dit onderhoud bestaat uit het reinigen van de schoorsteen en de ketel met een controle van de brander en de rookgassen. Elke ketel met vaste brandstoffen (zoals hout, houtpellets of kolen), zowel onder als boven 20 kW, moet sowieso een periodieke onderhoudsbeurt krijgen. Afzonderlijke verwarmingstoestellen (toestellen die niet zijn aangesloten op een centraal verwarmingssysteem) vallen niet onder de regelgeving. Denk aan kachels, haarden en collectoren.
Wanneer?
Installaties op stookolie en vaste brandstoffen moeten jaarlijks een onderhoudsbeurt krijgen om hun optimale werking te verzekeren; een gasinstallatie om de twee jaar. Deze kleine investering verlaagt je verbruik en verlengt de levensduur van je ketel en brander.
Door wie?
Het onderhoud moet gebeuren door een erkend technicus. Het is de gebruiker van het stooktoestel die de technicus moet laten langskomen. Voor huurwoningen betekent dat dat de huurder verantwoordelijk is.
Wat krijg je?
Na elke onderhoudsbeurt levert de erkende technicus een reinigingsattest en een verbrandingsattest af.
Verwarmingsaudit
Een verwarmingsaudit is een grondig onderzoek van je verwarmingsinstallatie. De twee grote aandachtspunten zijn: het rendement en de grootte van de ketel (of die past bij de verwarmingsbehoeften van het gebouw). Zo’n audit is nuttig voor eigenaars van een verwarmingsinstallatie die ouder is dan vijf jaar en die bestaat uit een ketel met een vermogen van 20 kW of meer – niet alleen voor stooktoestellen die een woning verwarmen, maar ook in kantoren en niet-woongebouwen.
Waarom?
Je komt niet allen te weten in welke algemene je installatie zich bevindt, maar krijgt ook de nodige tips om je installatie een verjongingskuur te geven. Het resultaat? Een optimale verbranding, lager verbruik en een langere levensduur.
Wanneer?
Voor een verwarmingsinstallatie die bestaat uit één ketel met een vermogen tussen 20 en 100 kW, moet de verwarmingsaudit gebeuren zodra de ketel vijf jaar oud is. De audit moet om de vijf jaar herhaald worden. Dezelfde regels gelden voor een verwarmingsinstallatie die bestaat uit meerdere ketels.
Voor een installatie die bestaat uit één of meerdere ketels of met een vermogen van meer dan 100 kW, moet de audit gebeuren om de twee jaar voor een stookolie-installatie en om de vier jaar voor een gasinstallatie.
Door wie?
Bestaat je installatie uit één ketel met een vermogen tussen de 20 en de 100 kW, dan moet je een 'erkend technicus vloeibare brandstof of gasvormige brandstof' aanspreken. Voor een installatie bestaande uit meerdere ketels of voor ketels met een vermogen van meer dan 100 kW, moet je een erkend technicus verwarmingsaudit in de arm nemen.
Wat krijg je?
De erkend technicus zal je een auditrapport bezorgen.
Onderhoud verwarmingsinstallatie in Wallonië
Het onderhoud en de reiniging van ketels en branders is aangeraden, maar niet verplicht in Wallonië, terwijl een periodieke controle wel wettelijk verplicht is. De Waalse overheid heeft in 2009 namelijk een besluit goedgekeurd dat de inspectie van centrale stooktoestellen voor de verwarming van gebouwen en/of de aanmaak van sanitair warm water met een buffervat regelt. Hieronder vind je in het kort de belangrijkste elementen uit deze wetgeving.
Controle versus onderhoud
Het Waals gewest maakt zoals gezegd een onderscheid tussen controle en onderhoud. Tijdens een controle meet een technicus de uitstoot en checkt hij de stookplaats, luchtaanvoer en schoorsteen. Hij reinigt het rookgasafvoersysteem indien nodig, en stelt de brander optimaal af. Tijdens het facultatieve onderhoud kijkt een technicus dan weer na of je de aanbevelingen van de fabrikant van het toestel volgt en of de gebruiksomstandigheden goed zijn.
Controle verwarming
Voor welke toestellen?
De verplichte inspectie geldt voor alle centrale verwarmingstoestellen op gas, stookolie en vaste brandstoffen zoals hout, pellets of kolen.
Wanneer?
Verwarmingsketels op vaste brandstoffen en stookolieketels moet je elk jaar laten controleren. Een gasketel verdient om de twee jaar een inspectie als hij een vermogen heeft van meer dan 100 kW, en om de drie jaar bij een vermogen kleiner dan of gelijk aan 100 kW.
Door wie?
De controle moet worden uitgevoerd door een erkend technicus. De eigenaar van de cv-installatie draagt de verantwoordelijkheid voor de goede en veilige werking ervan.
Verwarmingsaudit
De Waalse tegenhanger van de verwarmingsaudit heet ‘diagnostic approfondi’: een grondig onderzoek van het rendement van je verwarmingsinstallatie en de grootte van je ketel. Een ‘diagnostic approfondi’ is nuttig voor ketels vanaf 20 kW. Ze is gekoppeld aan de eerste keuring en blijft geldig zolang je je verwarmingsinstallatie niets verandert of er aan het gebouw geen ingrijpende energetische renovaties gebeuren (zoals extra isolatie). Voor de verwarmingsaudit maakt men een onderscheid tussen type I-installaties (met een ketel met een vermogen van minder dan 100 kW) en type II-installaties (installaties met meerdere ketels of een ketel met een vermogen groter dan 100 kW). De technicus moet erkend zijn voor het juiste type installatie om de audit te mogen uitvoeren.
Onderhoudsbesluit Brussel
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft op 21 juni 2018 een Besluit goedgekeurd dat de controle van stooktoestellen voor de verwarming van gebouwen en/of de aanmaak van sanitair warm water regelt. Deze onderhoudswetgeving is van toepassing vanaf 1 januari 2019 en vervangt de vorige onderhoudswetgeving die sinds 2011 bestond.
Controle verwarming
De controle van een stookolie-installatie moet jaarlijks gebeuren en die van een gasinstallatietweejaarlijks. Ze bestaat uit het reinigen van de ketel en een controle of reiniging van de schoorsteen, een check op het vlak van veiligheid – met name of de ventilatie en de rookgasafvoer op een correcte manier gebeuren – en op het vlak van milieu (een controle van de kwaliteit van de rookgassen). Als alles in orde is, ontvang je een EPB-periodiek controleattest. De persoon die deze controle mag uitvoeren is de ‘ EPB-verwarmingsketeltechnicus’, type L voor stookolie, type G1 en G2 voor gas, afhankelijk van het soort toestel.
Verwarmingsaudit
Voor verwarmingssystemen tot 100 kW werd de verwarmingsaudit in Brussel afgeschaft.
Verwarmingsystemen van meer dan 100 kW of meerdere ketels moeten om de vijf jaar een EPB-verwarmingsdiagnose krijgen van een EPB-verwarmingsadviseur type 2 (erkend technicus).