Energie besparen: optimaliseer je verwarming én je woning
In tijden dat de energietoevoer en de koopkracht onder druk staan, zoeken we allemaal naar oplossingen om duurzamer te verwarmen en zuinig te leven. Energie besparen begint bij een efficiënte, performante verwarmingsinstallatie. Door nu te investeren in je verwarming en woning, win je op de lange termijn. Welke inspanningen zijn interessant én haalbaar? Je kunt je huidige installatie optimaliseren, overschakelen op een hybride installatie en/of je woning beter isoleren. Ontdek er hier alles over.
1. Huidige installatie optimaliseren: de basis
Wil je zuiniger en milieubewuster verwarmen met je huidige installatie? Dat kan, maar het is niet altijd even nuttig om te blijven investeren in optimalisatie. Is je verwarmingssysteem nog geen 20 jaar oud, dan kun je met enkele inspanningen een hoger rendement halen, om zo energie te besparen. Bij een mazoutinstallatie ouder dan 20 à 25 jaar is vervanging waarschijnlijk de beste optie. In Vlaanderen moet je wel rekening houden met het ketelverbod: vanaf 2022 mag je je oude stookolieketel niet meer vervangen door een nieuw exemplaar als je je woning kunt aansluiten op het bestaande aardgasnet. Dat wil zeggen: als er een aardgasaansluiting voor je deur is of aan de overzijde van de straat.
Een efficiëntere installatie
Er zijn enkele mogelijkheden om je bestaande verwarmingsinstallatie op mazout te optimaliseren, om de efficiëntie te verhogen en zo duurzamer te verwarmen.
- De tank
Mazout met een additief zorgt voor een schonere verbranding, minder risico op corrosie en minder roetafzetting. Dat is beter voor je ketel, filters en brander.
- De ketel en brander
Roetafzetting aan de binnenkant van je ketel beperkt de efficiëntie. Je voorkomt dit niet alleen door stookolie te gebruiken met een additief, maar ook door tijdig je installatie te laten onderhouden.
Is je brander ouder dan 15 jaar, dan kun je die beter vervangen door een zuiniger exemplaar. Mag je nog een nieuwe ketel laten installeren, dan is een condensatieketel de beste optie, omdat die het hoogste rendement haalt.
- Het warmteafgiftesysteem
Er zijn enkele opties om je warmteafgiftesysteem te optimaliseren. Je kunt bijvoorbeeld energie besparen met een programmeerbare of slimme thermostaat, die je radiatoren efficiënter regelt in elke kamer apart. Dat is ook mogelijk met thermostatische kranen een interessante investering die niet veel kost: één thermostaatkraan kost gemiddeld 20 euro, terwijl je per radiator ongeveer 5 procent bespaart*.
Daarnaast doet radiatoren ontluchten wonderen voor het rendement. En controleer ten slotte geregeld de waterdruk. Die moet tussen 1,5 en 2 bar zijn. Bij een te lage druk circuleert het cv-water niet goed. Is de druk te hoog, dan zal het expansievat sneller verslijten.
*Bron: Energiehuis West-Vlaanderen
2. Overschakelen op hybride verwarming
Je bestaande installatie optimaliseren, is een goeie stap richting duurzamer verwarmen. Maar om nog meer energie te besparen en helemaal klaar te zijn voor de toekomst, kun je het best een stuk verder gaan. Gooi je verwarmingssysteem om met een hybride installatie, ofwel: je cv-ketel combineren met hernieuwbare energie. Dit systeem werkt zo veel mogelijk op groene energie afkomstig van natuurlijke bronnen (zon, wind, waterkracht enzovoort). Pas als er te weinig hernieuwbare energie voorhanden is, begint de cv-ketel te werken.
2.1 Voordelen hybride verwarming
Hybride verwarming biedt heel wat voordelen.
- Milieubewuster en duurzamer verwarmen: de CO2-uitstoot daalt.
- Lagere verwarmingskosten: je gebruikt gratis energie uit de natuur.
- Slimme regeling: dit systeem kiest automatisch de voordeligste energiebron.
- Hoog comfort: dekt 100 procent van je verwarmingsbehoeften.
- Hoger rendement: je cv-ketel werkt minder hard en gaat dus langer mee.
- Geen grote renovatiewerken nodig: je blijft je huidige leidingen en warmteafgiftesysteem gebruiken, en hoeft enkel de nieuwe energiebron te installeren (bijvoorbeeld warmtepomp).
2.2 De soorten hybride verwarming met mazout
Hybride verwarming is een interessante investering op de lange termijn. Er zijn verschillende mogelijkheden om je cv-ketel te koppelen aan hernieuwbare energie: een warmtepomp is ideaal voor de verwarming van je woning en met een zonneboiler produceer je energiezuinig sanitair warm water.
2.2.1 Mazout en warmtepomp
Bij wie nu kiest voor een hybride installatie, is de combinatie met een warmtepomp het populairst. Dat blijkt uit de grootschalige energie-enquête van Informazout, uitgevoerd in mei 2022. Die populariteit is niet zo verwonderlijk, want met een hybride warmtepomp kun je heel wat energie besparen: je verbruik daalt met wel 60 procent tegenover een klassieke verwarmingsinstallatie op mazout.
Hoe werkt een warmtepomp? Dit systeem haalt energie uit de buitenlucht, de bodem of het grondwater. Om je woning en sanitair warm water te verwarmen werkt een warmtepomp voor zo’n 75 procent op hernieuwbare energie. De overige 25 procent is elektriciteit, maar dat aandeel stijgt op koude winterdagen omdat er dan minder warmte uit de natuur kan gehaald worden.
Belangrijk om te weten: in oudere of matig geïsoleerde woningen volstaat een warmtepomp alleen niet. Er gaat namelijk veel warmte verloren via kieren en spleten, waardoor je het vaak niet warm genoeg krijgt binnen — tenzij je heel je woning onder handen neemt. Een standalone warmtepomp werkt namelijk met een lage afgiftetemperatuur en vraagt een doorgedreven isolatie voor een minimaal warmteverlies. Daarom is een hybride warmtepomp extra interessant in een bestaande woning. Lees snel meer over duurzamer verwarmen met mazout en een warmtepomp.
Is een hybride warmtepomp iets voor jou? Ontdek het in onze gids.
2.2.2 Mazout en zonneboiler
In het verleden bleek de zonneboiler het vaakst gekozen en ook nu blijft het een goeie optie om je sanitair warm water op te warmen en eventueel zelfs je verwarmingswater voor je cv-ketel. Een zonneboiler is namelijk rendabel en duurzaam tegelijk. Een prima keuze om energie te besparen!
Hoe werkt de combinatie van een stookolieketel en zonneboiler? Thermische zonnepanelen of -collectoren op je dak vangen zonnestralen op en zetten ze om in warmte, die wordt opgevangen door een warmtegeleidende vloeistof. De temperatuurstijging doet een pomp draaien die de vloeistof naar een opslagvat leidt, waarin het water voor je sanitair of cv-installatie wordt opgewarmd.
Is de temperatuur van de thermische zonnepanelen te laag, dan stopt de pomp met draaien en springt je stookolieketel bij om te voldoen aan je warmwaterbehoefte. Je zonneboiler en ketel werken dus afwisselend samen. Zo bespaar je stookolie. Lees snel meer over duurzamer verwarmen met mazout en een zonneboiler.
Is dit hybride systeem iets voor jou? Ontdek in onze gids alles over de energiemix van een stookolieketel en zonneboiler.
2.3 Welk warmteafgiftesysteem past bij welk systeem?
Moet je het warmteafgiftesysteem nog (laten) plaatsen of ga je het volledig vernieuwen bij een grondige energetische renovatie? Kies dan een systeem dat op een lage temperatuur werkt. Vloerverwarming vraagt bijvoorbeeld een watertemperatuur van 30 à 35 °C en bij lagetemperatuurradiatoren is dat maximaal 55 °C. Ter vergelijking: bij klassieke radiatoren moet het cv-water veel warmer zijn, zo’n 70 à 80 °C.
Verwarmen op lage temperatuur is energie-efficiënter, maar er zijn wel enkele aandachtspunten. Zo moet je woning goed geïsoleerd zijn: (oudere) woningen met een lage isolatiegraad — en dus veel warmteverlies — vragen een hogere temperatuur om het binnenklimaat op peil te houden.
Gelukkig kun je een hybride verwarmingssysteem ook koppelen aan je bestaande radiatoren, omdat die in de meeste woningen overgedimensioneerd zijn. Dat wil zeggen dat ze een extra groot oppervlak hebben. Je radiatoren zullen dan enkel op de koudste dagen van het stookseizoen hun volle vermogen moeten benutten: bij temperaturen rond het vriespunt werken je radiatoren goed met aanvoertemperatuur van 70 °C. Op dat moment zal de cv-ketel werken. In het tussenseizoen kan 50 °C volstaan en krijgt de warmtepomp de voorkeur.
Benieuwd welk systeem het best past bij jouw warmtebehoefte? Lees meer over de verwarmingsopties met een stookolieketel en warmtepomp.
2.4 Prijs hybride verwarming
Hoeveel je precies betaalt voor een hybride systeem, hangt natuurlijk af van jouw voorkeuren en warmtebehoefte. Je mazoutketel heb je al, dus investeer je enkel in de hernieuwbare energiebron en de plaatsing ervan.
We geven enkele richtprijzen mee. Die zijn indicatief en kunnen variëren volgens model, de grootte van je gezin en dergelijke.
|
Verwarmingssysteem |
Gemiddelde prijs (incl. btw en plaatsing) |
|
Zonneboiler |
2.000 tot 7.000 euro |
|
Lucht-waterwarmtepomp |
5.000 tot 10.000 euro |
|
Geothermische en bodem-waterwarmtepomp (graafwerken nodig) |
+ 10.000 euro |
Premie mogelijk?
Is de investering moeilijk haalbaar voor jou? In België heb je voor een hybride installatie met een zonneboiler recht op een premie. De bedragen verschillen per gewest. Voor stookoliegebruikers is er geen subsidie mogelijk voor een nieuwe hybride warmtepomp of wanneer je een warmtepomp aan je bestaande mazoutketel toevoegt.
2.5 Zo ondersteunen zonnepanelen je hybride verwarming
Zoals eerder vermeld, werkt hybride verwarming deels op elektriciteit. Die kun je zelf voorzien via fotovoltaïsche zonnepanelen, zodat je in grote mate onafhankelijk bent van het elektriciteitsnet en nog meer kunt besparen op je energiekosten. Ook voor de installatie van fotovoltaïsche zonnepanelen kun je een premie krijgen. Lees er meer over via netbeheerder Fluvius.
Let op: dit type zonnepanelen mag je niet verwarren met de thermische zonnecollectoren die warmte opvangen voor je zonneboiler.
3. Beter isoleren
Om écht het maximum uit je verwarming te kunnen halen, ga je het best voor een totaalaanpak. Door de EPC-waarde en het E-peil van je woning te verlagen, zul je veel minder energie verbruiken. Grondige isolatie is dan een must.
3.1 Van het dak tot de leidingen
Welke ingrepen hebben het meeste effect en welke ruimtes krijgen prioriteit bij het isoleren? Sowieso begin je het best met de dakisolatie. Omdat de warmte stijgt, gaat daar de meeste energie verloren. Met performante dakisolatie bespaar je al snel 25 procent op je verwarmingskosten.
De belangrijkste ingrepen om je woning grondig en efficiënt te isoleren, zijn:
- Het dak isoleren
- Beglazing vervangen
- Muren isoleren
- Vloeren isoleren
- Leidingen isoleren
- Radiatorfolie plaatsen
3.2 Premies voor isoleren
Grondig isoleren is een hele klus die een grote investering vraagt … Via het digitale loket van Vlaanderen.be kun je de Vlaamse verbouwpremie aanvragen voor de isolatie van je woning. De bedragen variëren op basis van je inkomen. Er zijn verhoogde premies voor huishoudens met exclusief nachttarief en beschermde afnemers. Dat is ook het geval als er asbestverwijdering nodig is bij de isolatiewerken.
Ontdek welke premie jij kunt ontvangen voor de isolatie van je dak, vloeren en/of bestaande buitenmuren.
4. Laat een energieaudit uitvoeren
Wil je weten hoe je jouw woning en verwarmingssysteem het best kunt optimaliseren om energie te besparen en duurzamer te verwarmen? Laat dan een energieaudit uitvoeren. Dat is een gedetailleerde beschrijving van de energieprestaties van je woning, met advies en oplossingen op jouw maat. Er komt dan een energiedeskundige langs om de staat van je woning, isolatie, verwarmingssysteem en dergelijke te controleren.
Met de aanbevelingen van de deskundige kun je je energiekosten verlagen of gericht renoveren. We geven een antwoord op veelgestelde vragen over de energieaudit.
Meer over energie besparen en duurzamer verwarmen
Bij informazout blijven we je informeren over efficiënter en duurzamer verwarmen. We schreven bijvoorbeeld een handleiding om te besparen op je verwarmingskosten. Download nu onze handige gids.
Daarnaast bieden we je ook haalbare tips om eenvoudig energie te besparen, om zo zuiniger te wonen en te leven..