Denk je eraan je stookolieketel te vervangen? Dan is het wellicht interessant om te weten dat hoogrendementsketels perfect te combineren zijn met hernieuwbare energie. Daarbij denk je misschien meteen aan zonne-energie – en dat is inderdaad een prima optie – maar ook met warmtepompen doe je moeder natuur én je portemonnee een plezier.

Hoe werkt een warmtepomp?

Een warmtepomp werkt volgens het algemene principe dat ze de energie voor warmte grotendeels onttrekt uit de omgeving en niet uit een brandstof of een andere energiedrager. Er zijn verschillende soorten warmtepompen op de markt, bijvoorbeeld aerothermische warmtepompen die hun warmte uit de buitenlucht halen en inzetten voor je verwarming of je sanitair water. In dit artikel leggen we de focus op geothermische warmtepompen of bodem/water-warmtepompen, die warmte uit de bodem halen via een buizennetwerk, om ze daarna te gebruiken voor je verwarming of je sanitair water.

Wat is geothermie?

Geothermische warmtepompen danken hun naam aan geothermie, een andere term voor aardwarmte. De kern van de aarde is van nature enorm warm, terwijl de bovenste lagen van onze planeet dan weer zonnewarmte vasthouden. Hierdoor kan de bodem perfect als warmtebron ingezet worden. Het grote voordeel hiervan? De brontemperatuur van een bodem/water-warmtepompen is relatief stabiel: op twintig à dertig meter diepte bedraagt de bodemwarmte namelijk constant zo’n 10 tot 14°C.

De soorten geothermische warmtepompen

Er bestaan twee soorten geothermische warmtepompen, verticale en horizontale, en het verschil zit ‘m in de positie van hun buizennetwerk (de vraag is met andere woorden of dat netwerk verticaal of horizontaal in de grond zit). Beide types hebben elk hun voor- en nadelen.

  • Een verticale grondwaterwarmtewisselaar:
    • Voordeel:
      • je hebt er geen groot oppervlak voor nodig, dus zelfs in een kleine stadstuin kun je dit systeem laten installeren.
      • met een verticale grondwaterwarmtewisselaar behaal je het hoogste rendement. De gemiddelde opbrengst is 50 W per boormeter.
    • Nadeel:
      • dit type is duurder door de boringen die ervoor nodig zijn. Een verticale grondwaterwarmtewisselaar werkt immers op basis van buizen met sondes die warmte tot wel honderd meter diep uit grond halen.
      • zulke putboringen zijn bovendien niet overal zomaar een optie.
         
  • Een horizontale grondwaterwarmtewisselaar:
    • Voordeel:
      • dit systeem is goedkoper dan een verticale grondwaterwarmtewisselaar.
      • ook met horizontale captatie haal je een hoog rendement. De opbrengst bedraagt gemiddeld 25 W/m² en is afhankelijk van het type bodem (een droge, zanderige bodem levert minder op dan een vochtige, leemachtige bodem).
    • Nadeel:
      • het netwerk van buizen ligt bij dit systeem één meter onder de bodem en bestrijkt een ruim oppervlak. Je tuin moet daarom groot genoeg zijn en idealiter nog niet aangelegd.

Tip: hoe kleiner het temperatuurverschil tussen de warmtebron en het verwarmingssysteem, hoe lager het energieverbruik van de warmtepomp, en dus hoe groter de winst. Combineer een warmtepomp daarom bij voorkeur met een verwarmingssysteem op lage temperatuur. Dit kan vloerverwarming of wandverwarming zijn, maar ook overgedimensioneerde radiatoren zijn een optie.

De onderdelen van een geothermische warmtepomp

Een geothermische warmtepomp of een bodem/water-warmtepomp bestaat uit een aantal vaste onderdelen.

  • Een verdamper: deze warmtewisselaar geeft de bodemwarmte door aan de vloeistof in de warmtepomp (een vloeibaar koudemiddel).
  • Een compressor om het gasvormig koudemiddel samen te drukken, waardoor de druk stijgt en ook de temperatuur van het koudemiddel stijgt.
  • Een condensor: een warmtewisselaar die de warmte van het samengedrukte gas doorgeeft aan het water van de centrale verwarming en de boiler, waardoor het water op temperatuur komt. Het gasvorming koudemiddel koelt vervolgens af en wordt weer vloeistof.
  • Een expansieventiel om de vloeistof terug naar het pompsysteem te sturen.

Hoeveel bedraagt de prijs van een geothermische warmtepomp?

De kostprijs van geothermische warmtepomp varieert, en vooral de grondboringen wegen door. De prijs van die boringen hangt onder meer af van de grondkwaliteit en -samenstelling. Verder speelt het type buizensysteem een rol: een verticale boring is zoals gezegd complexer, waardoor de kosten voor de installatie vaak beginnen vanaf € 15.000, terwijl je een horizontaal captatienetwerk vertrekt van zo’n € 10.000 aan installatiekosten. Je merkt dus dat je in elk geval voor een fikse investering staat, maar je komt in aanmerking voor een premie van de netbeheerder als je aan een aantal voorwaarden voldoet. Zo moet een aannemer met een certificaat van bekwaamheid voor warmtepompen of ondiepe geothermische systemen je warmtepomp plaatsen en moet je bodem/water-warmtepomp een A++-label dragen. De warmtepomp moet dienen voor de verwarming van je woning en eventueel sanitair water.

Eén plus één is soms meer dan twee

Een warmtepomp laat zich, zoals gezegd, perfect combineren met stookolie tot een hybride verwarmingsinstallatie. Mazout doet daarbij dienst als een plan B, in die zin dat je stookolieketel alleen in werking treedt als het buiten te koud is.

  • Bivalente parallelle werking: beide systemen werken samen. De warmtepomp blijft doorwerken als de stookolieketel in actie komt, zelfs in de winter.
  • Bivalente alternatieve werking: als de stookolieketel wordt ingeschakeld, wordt de warmtepomp helemaal uitgeschakeld.

Lijkt een geothermische warmtepomp jou wel wat? Download onze whitepaper over de combinatie van mazout met een warmtepomp of ga meteen langs bij je gemeente. Op bepaalde plaatsen heb je namelijk een bouwvergunning nodig voor een bodem/water-warmtepomp, dus wacht niet te lang met informatie inwinnen!

Deze berichten zijn misschien interessant